C-130 Uçakları Neden Yangın Söndürmede Kullanılmıyor?

SiLAH VE SAVUNMA 2021/08/01UTC15:58:10 0 3255

Türkiye, halihazırda birçok farklı bölgede meydana gelen yangın afetleriyle mücadele ediyor. Ülkemizin yangınla mücadelesinde, şüphesiz ki hava platformları da kritik öneme sahip.

C-130 Uçakları Neden Yangın Söndürmede Kullanılmıyor?

Türkiye, halihazırda birçok farklı bölgede meydana gelen yangın afetleriyle mücadele ediyor. Ülkemizin yangınla mücadelesinde, şüphesiz ki hava platformları da kritik öneme sahip.

Birçok farklı noktada meydana gelen yangınlara; Beriev Be-200 Uçakları; Ka-32, CH-47 Chinook ve Mi-8 gibi değişik tiplerde 38 helikopter ile Bayraktar TB2 ve AKSUNGUR gibi insansız hava araçları (İHA) tarafından müdahale ediliyor. Ancak Türk Hava Kuvvetleri envanterinde bulunan C-130 tipi nakliye uçaklarının, yangın söndürme faaliyetlerinde niçin kullanılmadığı ise merak konusu olmuş durumda.

Modüler Havadan Yangın Söndürme Sistemi (MAFFS)

Öncelikle C-130 uçaklarının kullandığı Modüler Havadan Yangın Söndürme Sistemi (MAFFS)’ne değinmek gerekiyor. ABD Orman Servisi, askeri hava tankerlerinin yaz aylarında yangın uçağı olarak kullanılması için bir istekte bulundu. ABD merkezli FMC Corporation şirketi, bu dönüşümü yapmak için çalışmalara başladı.

C-130 uçaklarının hızlı bir şekilde su tankerine dönüşebilmesi için modüler su tankı tasarımı, su boşaltma mekanizmaları gibi akşamların geliştirilmesi faaliyetleri, 1970’de başladı. 1971 yılında ilk kez C-130 uçakları üzerinde testler başladı. Uçaklara toplamda 11.000 litre su taşıma kapasitesi kazandırıldı. MAFFS I sistemi, bu suyun tamamını 5 saniyede yangın alanına boşaltma kabiliyetine sahip bir sistemdir.

2006 yılında ise yine ABD merkezli Aero Union şirketi, MAFFS II projesine başladı. MAFFS II’de, yüklenen su tanklarının hava kompresörüyle basınçlandırılmasını sağlandı. Bu sayede uçaklara daha kısa sürede dolum yapılabilmesi sağlandı. Yine suyun kargo rampa kapısından atılması yerine, yan taraftaki paraşütçü indirme kapısından boşaltılması gerçekleştirildi. Sistem 2008 yılında ilk kez kullanılmıştır.

MAFFS; ABD Hava Kuvvetleri, Kolombiya Hava Kuvvetleri, Brezilya Hava Kuvvetleri, Fas Hava Kuvvetleri, Tayland Hava Kuvvetleri ve Portekiz Hava Kuvvetleri tarafından tercih edilmiştir. Sistemin diğer bir kullanıcısı da Türk Hava Kuvvetleri olmuştur.

Türk C-130B Uçakları ve MAFFS

1998 yılında T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ile Türk Hava Hava Kuvvetleri Komutanlığı arasında yapılan anlaşma ile 6 adet C-130B Askeri Nakliye Uçağının, yangınlara müdahale edilmesi için MAFFS sistemi tedarik edilmesi planlanmıştır. Toplamda 6 adet C-130B uçağı, 1998’ten itibaren başta TÜPRAŞ olmak üzere birçok kritik yangına müdahale etmişlerdir.

Fakat 2012 yılında ABD’de yaşanan bir kazada MAFFS sistemi, uçakların kanat kirişlerini zayıflatarak uçağın kanatlarının kırılmasına sebep olmuş ve uçağın düşmesine neden olmuştur. Ayrıca Türk C-130 uçaklarının da yangın söndürme faaliyetleri esnasında, yapısal açıdan zarar gördükleri gözlemlenmiştir¹. Bunun ardından Türk Hava Kuvvetleri, kuvvet aktarımı için stratejik öneme sahip olan ve uzun yıllar kullanmayı planladığı C-130B uçaklarını, yangın söndürme görevlerinden çekmiştir.

Ayrıca bir çok tecrübeli uzman, yangın söndürme faaliyetleri için amfibik yapıda olan CL-215 ve Beriev Be-200 gibi uçaklar ile helikopterlerin daha uygun olduğunu öne sürmektedir. MAFFS ile teçhiz edilen C-130’lar, su alımını ancak havalimanındaki tankerler vasıtasıyla gerçekleştirmedirler. Ancak amfibik statüdeki uçaklar, tıpkı helikopterler gibi uygun ebattaki su kaynaklarından direkt olarak su çekebilmektedirler ve bu da önemli bir vakit tasarrufu sağlamaktadır.